Het mensenrechteneducatieteam van Amnesty Leiden verzorgde in de eerste week van maart 2014 een reeks lessen op het Stedelijk Gymnasium. Coördinator Philip Unger geeft een inkijkje in de werkwijze van zijn team. Hoe mensenrechten uit de vormelijke wereld van VN-kantoren naar de leefwereld van jonge mensen te brengen - en weer terug.
Foto's: Philip Unger
Tien 2e klassen van het Stedelijk Gymnasium gaven we afgelopen week les over vrouwenrechten en de rechtstaat. De leerlingen hadden net tijdens geschiedenisles de roerige Franse revolutie, de zege- en smadelijke aftocht van Napoleon en de eerste grondwet van Nederland (1815) behandeld.
Ook mensenrechten en de rechtstaat hebben hun geschiedenis. Maar wij beginnen in het heden van deze scholieren, met hun geschiedenis van nog geen vijftien jaren. Eerst scheiden we de klas in tweeën: jongens aan de ene, meisjes aan de andere kant. Schrijf eens op wat je goede en minder goede eigenschappen van de andere sekse vindt, is onze eerste vraag.
De antwoorden zijn soms traditioneel. Meisjes zijn ordelijk, kunnen goed koken, communiceren beter, zijn ook meer met hun uiterlijk bezig en roddelen vaker dan jongens. Voetbal en autorijden zijn niet aan hen besteed.
De meisjes brengen meer nuance aan. Jongens zijn fysiek sterker, dus beter in sport. Ze maken ook minder een probleem van zaken, minder een gevoelskwestie ook. Daarentegen zijn ze ongeduldiger dan meisjes en minder serieus, hebben een gebrekkige concentratie en zijn minder sterk in het uiten van gevoelens.
Dan gaan we een stap verder en lanceren het voorstel beide seksen het alleenrecht te geven op die dingen waar ze goed in zijn. Een enkele jongen vindt het een goed plan. Meisjes tekenen meer bezwaar aan:
- er zijn veel verschillen binnen de groep jongens en meisjes
- iets wat je goed kan is daarom nog niet altijd leuk
- zo'n alleenrecht beperkt je mogelijkheden om te leren waar je niet of minder goed in bent.
Tijd voor wat informatie. Zijn er samenlevingen met een strikte rolverdeling en strikte scheiding der seksen? Ja, maar daarin bepalen de mannen de rol- en taakverdeling. Aansluitend vertonen we enkele fragmenten uit het programma College Tour, met Malala als hoofdgast. Ze breekt een lans voor onderwijs voor meisjes en spoort vrouwen aan niet te wachten tot iemand anders “hun deur opent”, maar om zelf naar buiten te stappen.
Dan zoomen we nog iets verder uit en onderzoeken wat ervoor nodig is om vrouwenrechten maatschappelijk te verankeren. Eén noodzakelijke maar niet voldoende voorwaarde is democratie. Aanvullend is een rechtstaat nodig, om de democratische rechten te waarborgen.
En nog is dat niet genoeg. Mensenrechten moeten de basis van die rechtstaat zijn, zodat bijvoorbeeld lesbiënnes niet vervolgd worden, al zou het parlement dat in meerderheid bepalen (de Oegandese anti-homowet is in het nieuws).
Dan is het lesuur om. Wat vonden de leerlingen ervan? Ze waren soms nauwelijks stil te krijgen, emoties vlamden soms hoog op. Een docent spreekt zijn waardering uit over de opbouw van de les, van concreet naar een steeds hoger abstractieniveau. Wij zelf hebben genoten van het contact met de leerlingen en het aanslaan van het lesmateriaal. Zo te zien tevredenheid alom.
