Woensdag 10 november 2010, op de dag af vijftien jaar na de executie van de Nigeriaanse schrijver en mensenrechtenactivist Ken Saro-Wiwa, organiseerden acht mensenrechtenorganisaties en milieuorganisaties, waaronder Amnesty International, een herdenkingsactie op het Plein in Den Haag, in de nabijheid van het Tweede Kamergebouw.
Foto's: Gerard van der Veer
Ken Saro-Wiwa had een spilfunctie in het organiseren van het vreedzaam verzet van de Ogoni, wonend in de Nigerdelta, tegen de vernietiging van hun leefgebied door oliewinning van onder andere de multinational Shell. Het kostte hem zijn leven. Na een oneerlijk proces werden hij en acht andere activisten, op beschuldiging van moord, tot dood door ophanging veroordeeld. Na de publieke verontwaardiging over zijn dood trok Shell zich terug uit Ogoniland.
De Nederlandse sectie van Amnesty International voert al jaren moeizaam overleg met Shell, dat nog steeds op grote schaal olie wint in de Nigerdelta. Doel is de oliemaatschappij te bewegen zijn mensenrechtelijke verantwoordelijkheden meer serieus te nemen. Mede uit onvrede over de geringe voortgang in dit overleg besloot Amnesty International Nederland in 2009 tot een publieksactie gericht op Shell. Amnesty Leiden leverde hieraan een bijdrage middels een handtekeningenactie.
Na overhandiging van de 175.000 verzamelde handtekeningen, in mei 2010, deed Peter Voser, bestuursvoorzitter van Shell, Amnesty International enkele toezeggingen. De eerste werd snel nagekomen: het (digitaal) beschikbaar stellen van een reeks milieueffectrapportages.
Op de herdenkingsactie op 10 november haalde onder andere Michael Van Walt van Praag herinneringen op aan Saro-Wiwa, die hij in 1993 in Den Haag had begeleid bij zijn contacten met de VN. Na een minuut stilte voor Saro-Wiwa volgde een gekortwiekt debat over oplossingen voor de problemen. De vertegenwoordiger van de Nigeriaanse ambassade liet op het laatste moment verstek gaan. Ook Shell liet zich niet vertegenwoordigen, evenmin als de regeringspartijen VVD en CDA.
Noodgedwongen voerde SP-Tweede Kamerlid Sharon Gesthuizen een alleenspraak met interviewer Harm Ede Botje, later aangevuld met Nnimmo Bassey, voorzitter van Friends of the Earth International. De heer Bassey kwam rechtstreeks uit Nigeria aangevlogen. Hij vertelde dat de avond tevoren, na afloop van een kerkelijke herdenking van Saro-Wiwa, mensen waren mishandeld door de politie.
CLEAN THE NIGERDELTA, een boodschap in kaarslicht SP-Tweede Kamerlid Sharon Gesthuizen in gesprek met Harm Ede Botje
De samenwerkende organisaties roepen Shell, de Nederlandse en de Nigeriaanse regering op om, in nauw overleg met bewoners en organisaties in de Nigerdelta, de vervuiling op te ruimen en nieuwe vervuiling op structurele wijze tegen te gaan. Shell zou daarnaast alle milieu-effecten van de olie- en gasexploitatie in de Nigerdelta openbaar moeten maken en alle effecten op mensenrechten van de bewoners van de delta in kaart moeten brengen.
Daarnaast doen de organisaties een oproep aan de Nigeriaanse overheid, die momenteel nieuwe wetgeving op het gebied van de oliewinning opstelt, om mensenrechten in deze nieuwe Petroleum Industry Bill te verankeren.
Voor meer informatie over de actie: www.cleanthenigerdelta.org.
Amnesty Leiden was vertegenwoordigd in het publiek en betrokken bij de uitvoering van de manifestatie.
